سبزیها و میوهها، محتوی نوعی مواد سلولزی هستند که فیبر نامیده میشوند. امروزه کلیه محققان علوم تغذیه و پزشکی به این نتیجه رسیدهاند که مصرف میوهها و سبزیها موجب کاهش بروز سرطان روده بزرگ میشود. بدین ترتیب که مواد فیبری با تسریع حرکت غذا در دستگاه گوارش، سرعت تخلیه روده را افزایش میدهند که این امر موجب کاهش تماس مواد سرطانزا با دیواره روده میشود. همچنین مواد سرطانزا با فیبرها ترکیب و بدون جذب شدن از بدن خارج میشوند. اثر دیگر فیبرها جذب اسیدهای صفراوی و کاهش عمل باکتریها بر روی آنها است. فیبرها به رشد باکتریهای مفید رودهای نیز کمک میکنند.
توصیه امسال سازمان بهداشت جهانی برای سلامت تغذیه، قرار دادن یک ظرف پر از سبزیجات برای هر نفر در وعده غذایی است. یک مطالعه نشان داد در افرادی که مستعد ابتلا به سرطان روده بودهاند مصرف روزانه سیزده گرم سبوس گندم به مدت 8 هفته، رشد بدخیم سلولهای روده کاهش یافته است. مصرف فیبر، میزان ابتلا به سرطان سینه را در زنان کاسته است چون مانع از جذب استروژن اضافی در سلولهای سینه میشود.
متخصصان تغذیه، مصرف روزانه 25 گرم مواد فیبری را توصیه میکنند که از بهترین منابع فیبری، سبوس گندم، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، لوبیا سبز و حبوبات دیگرمثل نخود و عدس، آرد کامل گندم و نانها و شیرینیهای تهیه شده از آن، همچنین آلو، سیب، مرکبات و هویج میباشند. از اینرو سعی کنید:
1- همیشه از نان تهیه شده با سبوس به جای نان تهیه شده با آرد سفید استفاده کنید. مثلاً نان سنگک خیلی بهتر از نان باگت یا نان لواش است.
2- در رژیم غذایی روزانه و هنگام تهیه غذاها از سبزیهای تازه بهره بگیرید.
3- درکنار هر غذا یک ظرف سالاد تهیه شده از سبزیجات فصل مصرف کنید. همچنین از سیر، پیاز و گوجه تازه استفاده کنید.
4- گندم بو داده که حاوی سبوس است، هم خوراکی لذیذی است و هم بسیار مفید است.
5- مصرف موادی چون توت خشک، انجیر خشک و کشمش در بین وعدههای غذایی بسیار مفید است، هم از نظر تأمین املاح کافی برای بدن و هم از نظر تأمین فیبر.
یک توصیه خوب:
متخصصان تغذیه معتقدند خوردن روزی یک عدد سیب با پوست، شما را از ابتلا به سرطان روده مصون میدارد و تأیید کننده همان مثل معروف است که: "An apple a day, keeps the doctor away"
فواید مصرف میوهها و سبزیها:
تحقیقات بسیار نشان داده است، کسانی که سبزیجات زیادی مصرف میکنند با دریافت بیشتر موادی به نام فیتوکمیکالها، مقاومت بیشتری در برابر ابتلا به سرطان دارند. فیتوکمیکالها موادی هستند که موجب رنگها و عطرهای متنوع سبزیها میشوند و در بدن تمایل زیادی به جذب مواد سرطانزا دارند و مانع تأثیر مخرب آنها بر روی سلولها میشوند. در بین سبزیها، خانواده چلیپائیان(ترهتیزک یا شاهی) دارای بیشترین اثر ضد سرطانی است. از دیگر سبزیهای مفید این خانواده، کلم، کاهو و اسفناج است.
برخی محققان اعلام کردهاند با مصرف سبزیهای خانواده چلیپائیان، خطر بروز سرطان سینه و روده بزرگ تا 40 درصد کاهش مییابد.
سالادهای ضد سرطان:
تحقیقات نشان داده است که مصرف ترکیبات آنتی اکسیدانی همراه با هم، اثر بیشتری دارند؛ بدین ترتیب اگر ویتامینهای C و E باهم مصرف شوند، خیلی مؤثرترند.
پس با هر وعدهی غذا یک ظرف سالاد میل کنید. سالاد شما باید محتوی سبزیهای تیره رنگ خصوصاً اسفناج باشد و برای تأمین ویتامین C کافی از کلم بروکلی، گوجهفرنگی، فلفل سبز، فلفل قرمز و لوبیا سبز استفاده کنید. برای تأمین ویتامین E، یک قاشق غذاخوری روغن مایع کانولا، آفتابگردان یا روغن زیتون به سالادتان بیفزائید و از سس مایونز استفاده نکنید. برای تکمیل این معجون سلامتی، کمی جوانه گندم نیز به سالادتان بیفزایید.
نقش میوه و سبزیجات در پیشگیری و درمان سرطان:
1- مصرف زیاد میوه و سبزیجات به کاهش ابتلا به سرطانهای حفره دهان، مری، معده، روده بزرگ ،رکتوم، مثانه ارتباط دارد.
2- محققین اثر سبزیجات خام و تازه به خصوص سبزیجات با برگ سبز تیره، کلم بروکلی، کاهو، هویچ و میوههای تازه و خام را گزارش نمودهاند.
3- سبزیهایی که بخش غیر قابل هضم دارند و یا توسط باکتریهای روده به مواد فعال و ویتامینها تبدیل میشوند را در کاهش ابتلا سرطانهای وابسته به هورمونهای جنسی(پروستات و پستان) موثر قلمداد نمودهاند.
4- معمولاً میوهها و سبزیجات دارای انرژی کمی هستند ولی منابع خوبی برای فیبر، ویتامین، مواد معدنی و مواد فعال بیولوژیک میباشند.
5- مواد بیولوژیک فعال مانند ویتامین آ و سی و آنتی اکسیدان و... اثرات پیشگیری و ضد سرطان دارند. انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند به جای استفاده از مکملها از مواد فعال بیولوژیک موجود در میوه و سبزیجات (غذاها) استفاده نمود.
6- تحقیقات بیانگر اثرات مخرب کمبود ویتامنیها و مواد معدنی بر روی DNA هسته سلولها میباشند.
7- در اثر کمبود مواد فوق الذکر بیماریها و خطر ابتلا به سرطان افزایش مییابند.
منبع: تبیان