تاریخچه جمعیت هلال‌احمر ایران

 

دولت ایران در سال 1302 جمعیت ملی خود را تأسیس نمود ولی به جای استفاده از نشان صلیب سرخ و یا هلال‌احمر علامت شیر و خورشید سرخ را به عنوان نشان جمعیت خود انتخاب کرد. با تلاش‌ها و پیگیری متمادی دولت و جمعیت ایران سرانجام علامت شیر و خورشید در کنفرانس ژنو در سال 1929 به عنوان نشان سوم مورد حمایت بین‌المللی، به تصویب رسید. از آن پس سه نشان صلیب سرخ، هلال‌احمر و شیر و خورشید سرخ به عنوان نشان‌های رسمی بین‌المللی شناخته شده و نهایتاً در متن کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو مصوب 1949 به عنوان نشان‌های سه گانه بین‌المللی که تحت حمایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه قرار دارد به تصویب رسیدند.

در ابتدا فعالیت‌های امدادی جمعیت به عنوان یک فعالیت جنبی و در سایه خدمات درمانی که بیشتر مورد نیاز جامعه بود قرار گرفت. در آن هنگام بیشترین عوامل امدادی جمعیت را نیروهای داوطلب یا دانش‌آموزان عضو سازمان جوانان جمعیت تشکیل می‌دادند. به تدریج جمعیت در زمینه خدمات درمانی و بیمارستانی، انتقال خون، آموزش پرستار، امور جوانان و داوطلبان تقویت شد و اولین آیین نامه خدمات امدادی در سال 1347 به تصویب هیئت مرکزی جمعیت رسید. به موجب این آیین نامه مسئولیت ارائه خدمات امدادی و درمانی به آسیب‌دیدگان در جنگ و سوانح و بلایای طبیعی در زمان صلح به جمعیت شیر و خورشید سرخ محول گردید.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1359 دولت ایران با ارسال نامه‌ای به دولت سوئیس به عنوان امین و نگاهدارنده‌ی قراردادهای چهارگانه ژنو اعلام نمود که استفاده از آرم شیر و خورشید سرخ را به تعلیق درآورده و به جای آن از نشان هلال‌احمر استفاده خواهد نمود. از آن پس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر نام داد. با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 همراه با دگرگون شدن ساختار کلی جمعیت و جدا شدن بخش درمان و انتقال خون از فعالیت‌های آن، عمده ی فعالیت‌های جمعیت به خدمات امدادی، سوانح، جوانان، و خدمات حمایتی معطوف شد. اساسنامه جدید جمعیت در سال 1362 بر حسب وضعیت جدید، شرایط جنگ تحمیلی و ساختار تشکیلات امدادی، مورد تجدید نظر قرار گرفته و تربیت و تأمین نیروی انسانی در زمینه‌های امدادی نیز جزء خدمات امدادی جمعیت محسوب گردید. خدمات گسترده‌ی جمعیت هلال‌احمر در سوانح مختلفی نظیر زلزله سال 1369 گیلان و زنجان، بحران آوارگان عراقی در سال 1370، کمک رسانی به آوارگان آذری در سال 1373، کمک رسانی به حادثه‌دیدگان زلـزلـه و سیل‌های سال‌های 1375 و 1376 و کمک رسانی به آوارگان افغانی در سال 1380 و... موجب گردید جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران در بین جمعیت‌های ملی صلیب سرخ و هلال‌احمر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد و با توجه به تجربیات و امکانات امدادی آن از سوی فدراسیون بین‌المللی به عنوان یکی از 10 جمعیت برتر دنیا معرفی گردد. انتخاب هلال‌احمر ایران به عنوان یکی از اعضای هیئت حاکمه فدراسیون در سال 1380 که برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اتفاق افتاد، و همچنین، به دنبال برگزاری سومین همایش سالانه منطقه خاورمیانه و شمال آفریقای فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال‌احمر در تهران(9 – 7 خرداد1380) و تصویب همایش مزبور، ایجاد مرکز استراتژیک امداد منطقه‌ای فدراسیون در ایران و همچنین شبکه ارتباطات زنان منطقه به مرکزیت جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران از مهم ترین پیشرفت‌های قابل ملاحظه در سال‌های اخیر بوده است.

جمع آوری: بهزاد ناقل، مدرس غیرامدادی هلال‌احمر