آشنایی با کمیته‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ

 

کمیته‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ سازمان مستقلی است که در سال 1863(1242هجری شمسی) توسط هانری دونان و چهار تن دیگر در ژنو مرکز سوئیس تاسیس شد. این کمیته سازمانی خصوصی، مستقل، غیردولتی، بوده، تابع قوانین سوئیس و متشکل از کارمندان سوئیسی و در عین حال کاملاً مستقل از دولت سوئیس و دیگر دولت‌ها و همچنین بی‌طرف از لحاظ سیاسی، عقیده و مذهب عمل می‌کند. کمیته‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ در حال حاضر دارای حداکثر 25 عضو می‌باشد که بر مبنای اساسنامه همگی سوئیسی هستند. شعار این سازمان «نیکوکاری در زمان جنگ» می‌باشد. موجودیت و نقش این کمیته در قراردادهای ژنو و در مصوبات کنفرانس‌های بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر و نیز اکثر مجامع بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است. این سازمان با هدف یاری رساندن و حمایت از نظامیان و غیرنظامیانی که در درگیری‌ها و یا پی‌آمدهای آن مصدوم شده‌اند، تشکیل شده است. در فرهنگ کمیته بین‌الملل صلیب‌سرخ مفاهیم اسیر خوب، اسیر بد، زخمی‌خوب، زخمی بد وجود ندارد، تنها اشتغال خاطر این سازمان تسلای رنج‌های روحی و جسمی آسیب‌دیدگان است.

کمیته به منظور رسیدن به اهداف انسان‌دوستانه خود در زمینه‌هایی چون امدادرسانی، جستجوی مفقودین، حمایت از اسرای جنگی و غیرنظامیان بازداشتی و کمک به آنها، ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی، جلب احترام به حقوق بشردوستانه و نشر و توسعه این حقوق تلاش می‌کند. این کمیته، فعالیت‌های بشردوستانه توسط نهضت را در شرایط دشوار و درگیری‌ها هماهنگ کرده و هدایت می‌کند و می‌کوشد تا با ارتقاء و قدرت بخشیدن به قوانین و اصول بشردوستانه، از رنج انسان‌ها جلوگیری کند. کمیته‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ پایه نهضت بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر می‌باشد.

کشورهایی که در سراسر جهان با قراردادهای ژنو موافقت کرده‌اند این حق را به صلیب‌سرخ جهانی می‌دهند که در طول درگیری‌های مسلحانه، کمک‌رسانی و حمایت از مصدومان جنگ را به راحتی انجام دهد. این سازمان جهانی دارای 4 کنوانسیون اصلی، کنوانسیون UN، کنوانسیون اوتاوا و 2 پروتکل الحاقی است که 161 کشور جهان امضا کننده قرار دادهای ژنو هستند.

دولت‌ها با امضای قرار دادهای ژنو در واقع پذیرفته‌اند که:

1ـ از زخمی‌ها، بدون توجه به دوست و یا دشمن بودن مراقبت شود.

2ـ از سلامت جسمی و روحی و شرف و حیثیت انسان‌ها، حقوق خانوادگی، اعتقادات مذهبی و اخلاقی آنها حمایت شود.

3ـ رفتارهای غیرانسانی، شکنجه، اعدام‌های بدون مجوز، کشتارهای دسته‌جمعی، بیرون راندن مردم یک سرزمین، گروگان گیری، غارت، تخریب و انهدام اموالی که جنبه غیرنظامی دارند، ممنوع شود.

4ـ کشور درگیر اجازه دهند که نمایندگان کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ از بازداشتگاه‌های اسیران جنگی و زندانیان غیر نظامی بازدید و بدون حضور شاهد با زندانیان به گفتگو بپردازند(نمایندگان صلیب‌سرخ در بازدید از بازداشتگاه‌ها به تمام جزئیات برای بهبود وضعیت زندانیان می‌پردازند. کمیته بین الملل صلیب‌سرخ گزارش فعالیت‌های خود را به جهانیان اعلام می‌کند، امّا گزارش این که در بازدیدها چه می‌بیند، نمی‌دهد و این گزارش‌ها را به صورت محرمانه برای مقامات مربوطه ارسال می‌نماید. این کار بیشتر جنبه تدبیر و راز داری دارد و پنهان کاری نیست).

کمیته‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ نمایندگانی در آفریقا، آمریکای لاتین، آسیا، اقیانوسیه، خاورمیانه و آفریقای شمالی و اروپا به صورت دائمی و یا موقت(مأموریت‌های ویژه) دارد. کمیته‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ علاوه بر تشکیلات خود دارای مرکز ردیابی است که از یکصد سال پیش آغاز به کار کرده تا پاسخی به سؤالات خانواده‌های اسرای جنگی بدهد. وظایف مرکز ردیابی عبارتند از:

1ـ گرد آوری کلیه اطلاعات مربوطه به زندانیان توقیف شدگان و آوارگان.

2ـ رساندن خبر به خانواده‌های اسیران و افراد گمشده و از این طریق ایجاد ارتباط بین آنها.

3ـ ردیابی افراد گمشده.

4ـ گردهم آوردن اعضای پراکنده خانواده.

5ـ صدور گواهی فوت، گواهی اسارت و همچنین صدور برگ سفر کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ برای آوارگان از وطن رانده شده و یا پناهدگان.

کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ مبارزات انسانی خود را در دو جبهه به پیش می‌برد: عمل و قانون. عمل را به واسطه نمایندگان، و قانون را توسط خبرگان حقوقی خود اجرا می‌کند. کمیته‌ی صلیب‌سرخ اولین سازمانی بود که قواعد جنگ را به صورت قانون تنظیم نمود از آن زمان قوانین بین‌المللی بشر دوستانه به ابتکار کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ گسترده شد و در نهایت به صورت 600 ماده موجود در 4 کنوانسیون ژنو تدوین گردید.

کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ از نظر اقتصادی خودکفا نبوده و سرمایه‌ای نیز وقف آن نشده است و تمام وسایل امدادی و کمک‌رسانی را از طریق هوا، زمین و دریا به مناطق مورد نظر به صورت رایگان ارسال می‌نماید از این رو منابع درآمد آن کمک مالی دولت‌ها، جمعیت‌های ملی، کمک‌های خیریه، وصایای خصوصی افراد و جمع آوری اعانات می‌باشد که 80 کشور به صورت منظم و 45 کشور به صورت نامرتب سالانه به صلیب‌سرخ کمک می‌کنند و اختیار این بودجه به دست آمده در دست صلیب‌سرخ می‌باشد و کشورهای کمک کننده هیچ دخالتی در نحوه مصرف آن ندارند.

دفتر مرکزی صلیب‌سرخ مجموعه‌ای در ژنو سوئیس می‌باشد که به گرفتن بودجه، تقسیم و اختصاص آن و هماهنگی بین دیگر نمایندگان در کشورهای مختلف می‌پردازند. در این مجموعه موزه‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ قرار دارد که روند حقوق بشر دوستانه به صورت لوحه و سال به سال در این موزه موجود بوده و سمبل‌هایی از هر کشور در ارتباط با جنگ در نمونه‌های جداگانه به نمایش گذاشته شده است.

صلیب‌سرخ جهانی در مجموع 11000 کارمند دارد، که 1000 نفر کارمند خارج از سوئیس در کشورهای دیگر، و 10000 نفر کارمند محلی در کشور خودشان مشغول به کار می‌باشند. این کارمندان یک دوره‌ی آشنایی با صلیب‌سرخ را می‌گذارند و سپس بسته به این که در چه قسمتی فعالیت می‌کنند دوره‌های آموزشی تخصصی می‌بینند و کارمند رسمی صلیب‌سرخ می‌شوند. کمیته‌ی بین‌المللی صلیب‌سرخ فعالیت خود را در ایران از سال 1978 میلادی به هدف گسترش همکاری با جمعیت‌های ملی و ارتقای حقوق بین‌المللی بشر دوستانه آغاز نمود و در شهرهای تهران، مشهد، ارومیه و کرمانشاه نمایندگی‌های این سازمان مستقر هستند و تعداد کارمندان ایران 30 نفر ایرانی و 13 نفر خارجی (سوئیسی) می‌باشند.